Қалыпты таралу дегеніміз не? Анықтама және мысал

Қалыпты таралу графигі

Сіз ықтималдық пен экономикадағы ең маңызды үздіксіз ықтималдық үлестірімі туралы ойландыңыз делік. Бұл жағдайда Қалыпты тарату сіздің ойларыңызды қанағаттандыруы мүмкін. Кейбір адамдар оны Гаусс таралу және қоңырау қисығы деп атайды.

Қалыпты бөлу көмегімен көптеген кездейсоқ айнымалылар экономика мен саудада ұсынылған. Сонымен қатар, трейдерлер оны басқа ықтималдық үлестірімдерін алу үшін де пайдалана алады. Сондықтан, ол деректерді талдауға келгенде өте маңызды. Қалыпты таралу, оның анықтамасы және мысалы туралы көбірек білейік. 

Қалыпты таралу анықтамасы

Қалыпты үлестіруді түсіну үшін тығыздық функциясын алайық, мұнда f(x) оның ықтималдығы және X кездейсоқ шама. Сондықтан ол диапазон арасында біріктірілген функцияны анықтайды (x - x + dx). Ол әрі қарай арасындағы мәндерді ескере отырып, X ықтималдығын береді x және x+dx.

f(x) ≥ 0 ∀ x ϵ (−∞,+∞)

Және -∞+∞ f(x) = 1

Қорытындылай келе, Қалыпты таралу жүйедегі үздіксіз кездейсоқ шама үшін ықтималдық тығыздығының функциясы деп айта аламыз. 

Қалыпты таралу формуласы

Гаусс үлестірімінің ықтималдық тығыздық функциясын келесі формула арқылы табуға болады:

Қалыпты таралу формуласы

Қайда:

  • x айнымалы болып табылады
  • μ ортаны білдіреді
  • σ стандартты ауытқуды білдіреді

Қалыпты таралу қисығы

Ноутбук құрылғысында көрсетілген қалыпты таралу қисығы

Қалыпты таралу қисығы әдетте қоңырау тәрізді болады. Сондықтан қоңырау қисығы бұл таралу қисығының басқа атауы болып табылады. Қалыпты таралуда кездейсоқ айнымалылар берілген ауқымнан кез келген белгісіз мәнді қабылдай алады. Сондай-ақ, бұл кездейсоқ айнымалыларға үздіксіз айнымалылар ретінде сілтеме жасауға болады. 

Мысалы, мектеп оқушыларының бойлары, айталық, 0-ден 6 футқа дейінгі диапазонда болады. Дегенмен, бұл диапазонға адамның физикалық шектеулері әсер етеді.

Шындығында, айнымалылар ауқымы одан да кеңейе алады –∞ және + ∞. Мұндағы Қалыпты үлестіру эксперименттің нақты диапазонында жатқан мәннің ықтималдығын қамтамасыз етеді. Барлық есептеулерді жасауға көп уақытыңызды аяй алмайсыз делік. Бұл жағдайда стандартты ауытқу мен орташа мәнді қамтамасыз ету арқылы ықтималдық тығыздығын табу үшін Қалыпты бөлу калькуляторын пайдалануға болады. 

Қалыпты таралу стандартты ауытқуы

Әдетте стандартты ауытқу Қалыпты таралуда оң болады. Қалыпты таралу қисығында Орташа мән симметрия сызығын анықтайды. Керісінше, стандартты ауытқу деректердің қаншалықты таралатынын анықтайды. 

Кішірек стандартты ауытқу тар графикке әкеледі және керісінше. 

Егер стандартты ауытқуды қолдансақ, тексерілетін ереже мынаны көрсетеді:

  • Орташа мәннің бір стандартты ауытқуы шамамен 68% деректерді қамтиды.
  • 95% шамасындағы деректер орташа мәннің екі стандартты ауытқуына сәйкес келеді. 
  • Үш орташа стандартты ауытқуда жалпы деректердің шамамен 99,7% бар.
Қалыпты таралу қисығы

Сонымен, эмпирикалық ережені 68 – 95 – 99,7 ережесі деп те айтамыз.

Қалыпты таралу мысалы

Кездейсоқ шаманың мәні 2 болсын делік. Орташа мән 5 және стандартты ауытқу 4 болса, Қалыпты үлестіруді ықтималдық тығыздығының формуласы бойынша табуға болады:

қалыпты таралу мәселесі және шешімі

f(2,2,4) = 1/(4√2π) e0

f(2,2,4) = 0,0997

Орташа және стандартты ауытқу қалыпты таралудың екі маңызды параметрі болып табылады. Оларсыз сіз Қалыпты бөлуді таба алмайсыз және оны нақты шешім қабылдау үшін басқа сауда көрсеткіштерімен пайдалана алмайсыз. 

Пікір жазыңыз